صفحه ٢٤٠

عمر. نه دوستان و مونسانى که چهره در نقاب خاک کشیده اند، خود را نشان مى دهند و نه عزیزان ازدست رفته. این ها همه یک طرف، ازسوى دیگر، وحشت از آینده آمیخته با ابهام و جهل نیز براى انسان دردناک است!
در پنجمین و ششمین استدلال براى بى اعتبارى دنیا مى فرماید: «شادى آن آمیخته با اندوه است، و توان و استقامت مردان نیرومند، در آن به ضعف و سستى مى گراید»؛ (سُرُورُهَا مَشُوبٌ بِالْحُزْنِ، وَ جَلَدُ(1) الرِّجَالِ فِیهَا إِلَى الضَّعْفِ وَالْوَهْنِ).
مشکل بزرگ مواهب مادّى دنیا همان است که امام (علیه السلام) در جاى دیگر به آن اشاره کرده: «لا تَنَالُونَ مِنْهَا نِعْمَةً إِلاَّ بِفِرِاقِ أُخْرَى؛ به هر نعمتى از آن مى رسید به فراق نعمت دیگرى مبتلا مى شوید».(2) مثلا کسى که فرزند ندارد، غم بى فرزندى
قلب او را مى فشارد؛ ولى همین که صاحب فرزند، یا فرزندان شد، مشکلات فرزند ازهر سو هجوم مى آورد! ثروت ندارد، غم فقر او را آزار مى دهد؛ ثروتمند مى شود، مشکل حسادتِ حسودان، خیانتِ خائنان، و طمع ورزى دزدان وسارقان، ظاهر و آشکار مى شود و آرامش او را به کلّى بر هم مى زند. آرى! شادى هاى دنیا همیشه آمیخته با غم و اندوه هاست و قوّت ها به زودى جاى خود را به ضعف و سستى مى دهد.
سپس امام (علیه السلام) در یک نتیجه گیرى قاطع و بیدارگر از تمام این استدلالات، مى فرماید: «حال که چنین است زیبایى ها و زرق وبرق هاى فراوان دنیا شما را نفریبد! چراکه مدّت کمى با شما خواهد بود!»؛ (فَلا یَغُرَّنَّکُمْ کَثْرَةُ مَا یُعْجِبُکُمْ فِیهَا لِقِلَّةِ مَا یَصْحَبُکُمْ مِنْهَا).
درست است که در دنیا زیبایى هاى فراوان و زرق وبرق هاى خیره کننده بسیار دیده مى شود، ولى همان ها علاوه بر تمام مشکلاتى که در درونشان نهفته است،