معارف بوک

این سخن، درواقع اشاره به همان حدیث «ثقلین» است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در آن حدیث متواتر، بدان اشاره فرمود که اگر دست از دامان قرآن و اهل بیت برندارید هرگز گمراه نخواهید شد و روشن است که منظور از اهل بیت در این جا همان امامان معصوم (علیهم السلام) است که به مفاد آیه شریفه (إِنَّمَا یُریدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرآ)؛ «خداوند فقط مى خواهد پلیدى (گناه) را از شما اهل بیت دور کند و کاملا شما را پاک سازد».(1)
سپس این دستور کلّى و اجمالى را باز مى کند و شرح مى دهد؛ مى فرماید: «اگر آن ها توقّف کردند، توقّف کنید و اگر آن ها قیام کردند قیام کنید!»؛ (فَإِنْ لَبَدُوا فَالْبُدُوا،(2) وَإِنْ نَهَضُوا فَانْهَضُوا).
به یقین شرایط زمان ها و مکان ها متفاوت است؛ در آن جا که شرایط ایجاب مى کند، قیام کنند و وارد معرکه جهاد شوند، سکوت و سکون سبب بدبختى است و آن جا که شرایط، اجازه قیام نمى دهد قیام کردن، مایه خسران و هدر دادن نیروهاست. عالمان معصوم از اهل بیت (علیهم السلام) به خوبى این شرایط را مى شناسند و طبق آن حرکت مى کنند و هرگونه تخلّف از روش آنان مایه عقب افتادگى است.
و سرانجام با دو جمله دیگر این سخن را تکمیل مى کند، مى فرماید: «از آن ها سبقت نگیرید که گمراه مى شوید! و از آنان عقب نمانید که هلاک خواهید شد!»؛ (وَ لا تَسْبِقُوهُمْ فَتَضِلُّوا، وَ لا تَتَأَخَّرُوا عَنْهُمْ فَتَهْلِکُوا).
همیشه و در هر جامعه اى افراد افراطى و تفریطى یافت مى شوند؛ افراط گرایان روش پیشوایان راستین را کُند مى شمرند و بر آن ها سبقت مى گیرند و جامعه را به تباهى مى کشند و به عکس، تفریط گرایان حرکت پیشوایان را تند