صفحه ٣٢٤

توجه انسان به حاکميت مطلق خدا در شرايط خاص
گاهي خداوند براي آنکه انسان را به حاکميت و ربوبيت خويش بر عالم آگاه كند و پردة جهل و غفلت را ازبرابر چشمانش بردارد، راه ها و روزنه هايي را فراروي انسان مي گشايد تا انسان اين حقيقت را دريابد که مؤثر حقيقي خداست؛ پس گاهي انسان را با خطرات و حوادث سخت و سهمگين مواجه مي كند؛ حوادث و خطراتي که در گيرودار آنها انسان درمي يابد که اسباب ظاهري کارساز نيستند و تنها خداوند مي تواند انسان را از دام بلا نجات دهد. گاهي خداوند از راه هايي چون معجزه و کرامت، پديده ها و امور خارق العاده اي را پديد مي آورد تا انسان با مشاهدة اين امور خارق العاده و استثنايي، که پيدايش آنها از مسير طبيعي و عادي نظام اسباب و مسببات انجام نپذيرفته است، به قدرت بلامنازع خداوند پي ببرد و به مسير حق راه يابد و با مشاهدة آن امور غيرعادي و خارق العاده و حوادث سخت و هشدار دهنده، پرده هاي درهم تنيدة جهل که در شرايط عادي از فراروي او کنار نمي رود، از پيش چشمش برداشته شود.
انسان بايد با استفاده از عقل خود و با پيروي از دستورات انبيا، جهل را از ساحت دل خود بزدايد و خداوند را دست اندرکار همة امور عالم بداند و باور داشته باشد که همه چيز با اراده و مشيت الهي انجام مي پذيرد. اما انسان براثر طغيان و جهل از اين حقيقت غافل مي شود. آن گاه خداوند با به  وجود آوردن حوادث و رخدادهاي استثنايي، انسان را در بحران و تنگنا قرار مي دهد تا او به خود آيد و به نداي فطرتش گوش فرادهد و به سراغ خداوند برود. خداوند دربارة عکس العمل انسان به حوادث سخت و سهمگين و غفلت دوبارة او پس از رهايي از خطر مي فرمايد: فَإِذَا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذَا هُمْ يُشْرِكُونَ؛(210) «و چون در کشتي سوار