صفحه ٣٧٥

لذت هاي آخرت ازنظر کيفيت و شدت بر لذت هاي دنيوي برتري دارند و ازاين نظر لذت هاي دنيوي قابل مقايسه با لذت هاي اخروي نيستند. ازنظر کمّي  نيز نعمت ها و لذت هاي دنيوي زوال پذير و محدودند؛ اما لذت هاي اخروي پايدار و ابدي اند. در دنيا، هم عمر انسان محدود است و هم ميزان برخورداري اش از امکانات و نعمت هاي دنيوي؛ اما در آخرت انسان، هم عمر ابدي و جاودانه دارد، و هم از نعمت ها و لذت هاي اخروي بي شماري برخوردار مي شود. حال وقتي انسانِ عاقل به مقايسة لذت هاي دنيوي با لذت هاي اخروي مي نشيند، بايد لذت هاي اخروي را که هم شديد تر و هم بيشتر و ابدي اند بر لذت هاي ناقص و محدود و زوال پذير دنيا ترجيح دهد؛ چه اينکه انسان در دنيا نيز لذت شديد تر و با دوام تر را بر لذت ضعيف تر و کم دوام ترجيح مي دهد.

دنيا؛ سرايي آکنده از درد و رنج
راه دوم کاستن از توجه به دنيا و فريفتة دنيا نشدن، توجه به دردها، رنج ها و گرفتاري هايي است که در دنيا متوجه انسان مي شود (البته اين راه از مصاديق توجه به عيوب و نواقص دنيا به شمار مي آيد). يکي از ويژگي هاي بهشت اين است که در آنجا انسان ها متحمل هيچ رنج، زحمت و خستگي اي نمي شوند:
وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَكُورٌ *الَّذِي أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِهِ لا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ وَلا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ؛(260) و گويند: سپاس و ستايش خداي راست که اندوه از ما ببرد. هرآينه پروردگار ما آمرزگار و سپاسگزار است؛ آن [خدايي] که ما را به فضل خويش در سراي ماندني و جاويدان جاي داد. در آنجا نه رنجي به ما مي رسد و نه درماندگي اي.