صفحه ١٣١

 گفتار چهل وچهارم: نجواي توسل جويندگان به معبود (1) 
 مفهوم وسيله، در آموزه هاي ديني

در ادامة مباحث گذشته و درارتباط  با شرح و بررسي مناجات هاي پانزده گانة امام سجاد(عليه السلام)، فرصت شرح و بررسي مناجات متوسلين فرا رسيد. بسياري از مفاهيمي كه در اين مناجات ذكر شده، در ساير مناجات ها نيز به كار رفته اند. مطلب جديدي كه در اين مناجات طرح شده که يادي از آن در ساير مناجات ها نشده، مسئلة وسيله و توسل است. بر اين اساس، لازم است قدري دربارة اين مطلب توضيح دهيم:
درمورد معناي لغوي «وسيله» در لغت آمده است: الوسيله ما يتقرب به الي الغير؛(83) «وسيله چيزي است كه بدان مي توان به چيز ديگري دست يافت». در ادبيات و عرف ما «وسيله» مرادف با «سبب» است؛ اما در ادبيات عرب يكي از مصاديق آن به شمار مي آيد. در متون ديني و مذهبي «وسيله» چيزي است كه انسان با آن به خداوند تقرب پيدا مي كند. كلمة «وسيله» آن هم با معناي عاملي كه