صفحه ١٦٥

گفتار چهل و هفتم: نجواي نيازمندان به معبود (2) 
بايسته هاي معرفتي خواندن دعا و مناجات

در جلسة قبل گفته شد که اصل کلي براي خواندن دعاها و مناجات ها و استفادة شايسته از آنها، افزون بر توجه به معاني و مفاهيمشان، اين است كه حال انسان، مساعد و هماهنگ با مضامين آنها نيز باشد تا بدين  وسيله زمينة قصد انشاي آن مضامين در انسان فراهم آيد؛ چون دعا انشاء است و ازقبيل اخبار و حکايت نيست که صرفاً انسان به قصد حکايت آنچه را معصوم فرموده، بخواند. براي اين منظور و ازجمله براي استفادة شايسته از مناجات مفتقرين که داراي مضامين مشابه و همسو هستند، سه نوع معرفت در انسان بايد پديد آيد:
1. نيازهاي خود را بشناسد و در هنگام دعا و مناجات بدان ها توجه داشته باشد و آن نيازها را براي خود مجسم سازد؛
2. بداند و باور داشته باشد که خداوند داراي قدرت نامتناهي است و مي تواند نياز هاي او را برطرف کند. اگر انسان باور نداشته باشد که خداوند مي تواند نيازهاي او را برطرف سازد، يا آنکه با خود فكر كند مشيت و ارادة الهي به برطرف ساختن نيازهاي او تعلق نمي گيرد، انگيزة کافي براي دعا و مناجات نخواهد داشت؛