صفحه ١٦٦

3. باور داشته باشد که تنها خداوند مي تواند نيازهاي او را برطرف سازد و ديگران وسايلي هستند که خداوند قرار داده تا با اراده و مشيتش نيازهاي انسان را تأمين کنند. ممکن است انسان باور داشته باشد که خداوند مي تواند نياز او را برطرف سازد و معتقد باشد که خدا مي تواند او را روزي دهد، اما بر اين باور نيز باشد که خودش نيز مي تواند با زحمت و تلاش روزي اش را تأمين کند؛ يا پدر، مادر، برادر و دوستان نيز مي توانند نياز او را برطرف کنند. پس ضرورت ندارد که تنها درِ خانة خدا برود و او هم مي تواند به خدا توسل جويد و هم به ديگران؛ چون در نظر او ديگران نقش استقلالي در تأمين نيازها و رفع مشکلات او دارند. دو معرفت اخير در پرتو اعتقاد به توحيد و شناخت صفات الهي حاصل مي شود.

ترسيم نياز انسان به خدا در آيات قرآن
پس در قدم اول، انسان بايد نيازهايش را بشناسد و به آنها توجه داشته باشد، تا براي برطرف شدنشان به خداوند توسل جويد. گاهي انسان از برخي نياز هايش آگاه است، اما توجهي به آنها ندارد و درنتيجه از اين نيازها غافل مي شود. بي ترديد توجه يافتن به اين قبيل نيازها که براي انسان شناخته شده اند، آسان تر از توجه يافتن به نيازهايي است که هنوز براي او شناخته نشده اند. ازاين رو خداوند در درجة اول درصدد برآمده که توجه انسان را به نيازهايي جلب کند که او آنها را مي شناسد و در اين باره مي فرمايد:
إِنْ أخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ؛(104) بگو: مرا گوييد که اگر خداوند گوش ها و چشم هاي شما را بگيرد و بر دل هاي شما مُهر