صفحه ٣٠٤

عالمان و فقيهان عصر از جوابش عاجز بودند.(325) اين در حالي است که پاسخ آن سؤال‌ها قبلاً در حديثي از پيامبر يا امامي نقل نشده است. ايشان اين علوم را از کجا تحصيل فرموده است؟ آيا جز اين است که امام از علمي الهي برخوردار است؟
امروزه هضم اين مطالب براي ما آسان است، اما در آن اوضاع، درک و فهم آن براي مردم آسان نبود. در آن زمان، هم اکثر مردم و هم کسي که خود را خليفة پيامبر معرفي مي‌کرد، عملاً ملتزم نبودند که به آيات قرآن يا کلام پيامبر(صلى الله عليه وآله) عمل کنند؛ چه رسد به اينکه جانشين پيامبر را معصوم و نسخه‌بدلش بدانند. در چنين شرايطي، سخن گفتن از عصمت امام و نصب الهيِ او مسلماً چندان تأثيري نمي‌گذاشت و اصلاً براي آنها قابل قبول نبود. لذا لازم بود با بياني بسيار پخته و سنجيده، ‌اين مطلب به‌گونه‌اي به جامعه القا شود که تأثير معتنابهي داشته باشد. براي رسيدن به اين منظور، يکي از اهداف حضرت زهرا(عليها السلام) اين بود که نشان دهند کساني که مدعي خلافتِ پيامبرند ـ بااينکه لازم است صلاحيت تبيين احکام الهي را داشته باشندـ از عهدة بيان مسائل سادة فقهي نيز عاجزند. در ادامة خطبه، اين نکته با مرور احتجاجات حضرت به‌خوبي روشن خواهد شد.

2. وظایف تعليمي و اجرايي پيامبر(صلى الله عليه وآله)
بايد به اين نکته توجه داشت که پيامبر اکرم(صلى الله عليه وآله) وظايف متعدد و شئون مختلفي داشتند. اولين وظيفة ايشان ابلاغ رسالت بود که قرآن کريم در اشاره به این وظیفه مي‌فرمايد: وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاَغ؛(326) «و پيامبر وظيفه‏اى جز رسانيدن پيام ندارد».