صفحه ٢٣٣

2. اهداف خلقت هستي از زبان حضرت زهرا(عليها السلام)
صديقة طاهره(عليها السلام) در فراز پيش فرمودند خداوند، عالَم را با مشيت خود آفريد، بدون اينکه نيازي به ايجاد آن داشته باشد. اکنون حضرتش اهدافي را براي خلقت استثنا مي‌کنند. اين استثنا، استثناي منقطع است؛ زيرا در اين امور نيز فايده‌اي وجود ندارد که عايد خداوندِ بي‌نياز شود، و ويژگي استثناي منقطع اين است که نهايت تأکيد را مي‌رساند. در اينجا اين استثنا بيانگر اين نکته است که اگر هدفي هم ذکر مي‌شود، از سنخ اهدافي نيست که ناشي از احتياج يا براي حصول فايده‌اند؛ بلکه اين اهداف اموري هستند که سودشان به مخلوق مي‌رسد.

إِلاَّ تَثْبِيتاً لِحِكْمَتِهِ،: اگر کسي در حکمت خداوند شک داشته باشد، هنگامي ‌که آفرينش او را مي‌بيند و اسراري را که در آفرينش هر موجودي هست درک مي‌کند، آثار حکمت الهي را در آنها ظاهر مي‌يابد.
وَتَنْبِيهاً عَلَى طَاعَتِهِ،: هنگامي‌ که انسان، حکمت‌هاي آفرينش را درک کند، آگاه مي‌شود که اين عالم ازروي حساب آفريده شده است. قرآن کريم مي‌فرمايد:
إِنَّ في‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلافِ اللَّيلِ وَالنَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْباب‏ * الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْض رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاًَ سَبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّار؛(230) همانا در آفرينش آسمان‌ها و زمين، و آمدورفت شب و روز، نشانه‏هاى [روشنى] براى خردمندان است؛ همان‌ها كه خدا را در حال ايستاده و نشسته، و آن‌گاه كه