معارف بوک

1. مقدمه
بانوی دو عالم(عليها السلام)، بعد از شهادت به رسالت پدر بزرگوار خویش و بيان نقشي که ایشان در هدايت مردم بر عهده داشتند، مي‌فرمايند: خداي متعال او را با مهرباني و با انتخابِ شايستة خود، قبض روح کرد. تعبير بعدی در نسخه‌های مختلف متفاوت نقل شده است. تعبیری که در بیشتر نسخه‌ها آمده، عبارت «ورغبة وإيثار» است. اين رغبت و ايثار ازطرف پيامبر است؛ بدین‌‌معنا که خداوند با مهرباني، ايشان را قبض روح کرد و ايشان هم از زندگي دنيا صرف‌نظر کردند و حیات را در نزد الله بر زندگي دنيا ترجيح دادند. بدین‌سان، از هيچ‌يک از دو طرف نشانی از نارضايتي دیده نشد. هم خداوند خواهان رفتن ايشان از اين عالم و پایان رنج‌های او در اين عالم بود و هم خود ايشان به بازگشت به‌سوي خدا رغبت داشته، آن را انتخاب کردند. در نسخه‌ای دیگر این‌گونه نقل شده است:(346) رغبة بمحمّد(صلى الله عليه وآله) عن هذه الدار؛ «خدای متعال پیامبر اکرم(صلى الله عليه وآله) را از زندگی این دنیا منصرف کرد». در این صورت، انصرافِ رغبت از دنیا، فعل خداوند بوده است. عبارت «رغب عنه»، یعنی «آن چیز را ترک کرد و توجّهش را از آن برگرداند».(347) این در صورتی است که با حرف «عن» متعدی شود. در این نسخه، رغب، هم با حرف «با» و هم با حرف «عن» متعدی شده است و بدین‌معناست: رغّبه عن هذه الدار؛(348) «او را مایل به انصراف و اِعراض از دنیا کرد». البته باز تفاوت‌های جزئیِ دیگری هم در نُسَخِ مختلف وجود داد.