صفحه ٣٨٦

می‌شود، همه، آثار و برکاتي است که به اذن خداوند به دنبال این فوز عظیم، یعنی ایمان، جاری می‌شود و در مقابل آن اصلاً قابل اعتنا نيستند.

3. نماز؛ درهم‌شکنندة تکبر
حضرت زهرا(عليها السلام) بعد از مسئلة ايمان، به حکمت تشریع نماز اشاره کرده، مي‌فرمايند: وَالصَّلاةَ تَنْزِيهاً لَكُمْ عَنِ الْكِبْر؛ «و [خداوند] نماز را براي پاک کردن شما از کبر و خودبزرگ‌بيني قرار داده است».

الف) تکبر؛ دشمن بندگي
حضرت زهرا(عليها السلام) حکمت تشریع نماز را پاک‌سازیِ دل از تکبر بیان فرمودند. سؤالی که ممکن است در اینجا به ذهن خطور کند، این است که علي‌رغم وجود صفات مذموم فراوان، چگونه است که صفت کبر تا این اندازه اهميت یافته است که برجسته‌ترین ویژگیِ نماز، پاک کردن دل از کبر شمرده شده است؟ مگر کبر تا چه اندازه اهمیت دارد که امری چون نماز برای زدودن آن از قلب تشریع شده است؟ نمازی که در تمام شرایع بر آن تأکید شده و به همة انبیای الهی سفارش شده است؛ حتی حضرت عیسی(عليه السلام) هنگامی که در گهواره به سخن می‌آید، از سفارش خداوند به نماز سخن به میان آورده، می‌فرماید: وَ جَعَلَني‏ مُبارَكاً أَينَ ما كُنْتُ وَ أَوْصاني‏ بِالصَّلاةِ وَالزَّكاةِ ما دُمْتُ حَيّا؛(411) «و مرا هرجا كه باشم، وجودى پربركت قرار داده و تا زمانى كه زنده‏ام، مرا به نماز و زكات توصيه كرده است».