معارف بوک

الف) حج؛ تمرين بندگي
حج عبادتي است که علاوه بر ابعاد اجتماعی، آثار فردي نيز دارد. حاجي در حج عبوديت را تمرين مي‌کند. حاجي در ايام حج فارغ از امور مادي، گرفتاري‌هاي خانوادگي و نظاير اينها، فرصتي برای اُنس با خدا و بندگیِ خالصانه می‌یابد. اگر به دنبال یکی از بهترین فواید حج باشیم، شايد بتوان آن را «تمرين بندگي» عنوان کرد.
آنچه اكنون خواهم گفت، از خطیبی فرزانه و وارسته است که در ایام جوانی برایم به یادگار مانده است. تازه به قم آمده بودم و داشتم با فضای فیضیه آشنا می‌شدم که با مرحوم شيخ‌علي‌اکبر تربتی آشنا شدم. آن روزها مراسم و مجالس گوناگونی در مدرسة فيضيه برپا می‌شد و بزرگانی از خطبا و وعاظ بر منبر می‌رفتند که هم روح خویش را با نور معنویت جلا بخشیده بودند و هم بهرة علمی فراوانی داشتند و هم به زینت هنرِ خطابه آراسته بودند. لذا منبرهای ایشان نيز مایة پند شنوندگان گشته، هم بر دانش آنان می‌افزود و هم درسی برای شیوة خطابه و تبلیغ دین بود. یکی از خطیبان بزرگ آن زمان که ما از ایشان بهره بردیم، مرحوم شيخ‌علي‌اکبر تربتی(رحمه الله) بود. ایشان از شاگردان مرحوم میرزاجوادآقای ملکی تبریزی بود که از درس اخلاق ایشان بهره‌ها برده بود. وی مردی مهذّب بود و منبری بسیار مؤثر و سازنده داشت. بيش از پنجاه سال پیشْ نکتة مذكور را از ایشان آموختم. ایشان در آن ایام به مناسبت ایام حج در مدرسة فیضيه منبر رفته، جان و دل مستمعان خویش را جلا می‌داد. از نکاتی که ايشان بر آن تأکید می‌کردند، این نکته بود که از بزرگ‌ترین فواید حج، تمرین بندگی خدای متعال است. آنچه از کلام ایشان در خاطر دارم، این مضمون است که می‌فرمود: گرچه بسیار مناسب است که انسان در کنار يادگيري احکام اسلام، حکمت‌هاي آن احکام را