صفحه ٥٥٤

لَكَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعين‏؛(589) «و از صبر و نماز يارى جوييد و اين كار (نماز)، جز براى خاشعان، گران است».
اما آنان که خود را خالص کرده، راهی به آن وادی یافتند، به لذتي بی‌پایان و وصف‌ناپذیر دست يافتند. نقل شده که مرحوم ميرزاحسن‌ شيرازي در وصيت خویش درخواست کرده بودند که تمام نمازهاي ایشان را دوباره بخوانند. هنگامی که يکي از نزديکان ایشان از علت این وصيت جویا می‌شوند، مي‌گويد: مي‌ترسم لذتي که نماز برای من داشت، با قصد قربتی که در نماز شرط است، منافات داشته باشد! خدای متعال چنين بندگاني هم دارد. او دین را قرار داد تا بندگانش طریق عبادت را آموخته، از راه عبادت به قرب او نایل آیند. بنابراین، راه قربش توحيد و يگانه‌پرستي، و دشمنِ آن شرک است. ازاين‌رو، حضرت زهرا(عليها السلام) مي‌فرمايند: حَرَّمَ اللَّهُ الشِّرْكَ إِخْلاصاً لَهُ بِالرُّبُوبِيَّة؛ «خداوند شرک را تحريم کرد تا ربوبيت او خالص دانسته شود».

ز) شرک تشريعي
شرک در ربوبيت خداوند انواعي دارد که يکي از آنها شرک تشريعي است. قرآن دربارة يهود و نصارا مي‌فرمايد:
اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَرُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ وَالْمَسيحَ ابْنَ مَرْيمَ وَما أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا إِلهاً واحِداً لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحانَهُ عَمَّا يُشْرِكُون؛(590) آنها دانشمندان و راهبان خويش را معبوداني در برابر خدا