صفحه ٥٢٠

اهل كتاب و مشركان در آتش دوزخ‌اند و جاودانه در آن مى‏مانند. آنها بدترين مخلوقات‌اند!»
از نگاه قرآن، چنین انسانی پست‌ترين مخلوق است و هیچ کرامتی ندارد. کسي که با خدا و ولی‌نعمت خویش اعلان جنگ مي‌کند، درحقیقت، با مصالح همة انسان‌ها دشمني مي‌ورزد. آیا می‌توان چنین انسانی را صاحب کرامت دانست؟ بنابراين، اگر کسي براي حيات انسان ارزش قايل باشد، بايد از اجراي قانونِ قصاص حمايت نماید. ازاين‌روست که حضرت زهرا(عليها السلام) مي‌فرمايند: وَالْقِصَاصَ حَقْناً لِلدِّمَاء؛ «و [خداي متعال] قصاص را براي جلوگيري از خون‌ريزي تشريع فرمود».

13. پايبندي به تعهد؛ نردبان تکامل
وَالْوَفَاءَ بِالنَّذْرِ تَعْرِيضاً لِلْمَغْفِرَةِ، وَتَوْفِيَةَ الْمَكَاييلِ وَالْمَوَازِينِ تَغْييراً لِلْبَخْس؛ «و [خداوند] وفاي به نذر را وسيله‌اي برای آمرزش قرار داد و کامل نمودن پیمانه‌ها و ترازوها را برای از بین بردن نقصان و کم‌فروشی، تشریع فرمود».
سرور زنان عالم(عليها السلام)، در اين قسمت از خطبة شریفِ خویش، به لزوم وفاي به نذر و نيز به تمام‌فروشي در مقابل کم‌فروشي اشاره فرموده، به بيان حکمت تشريع اين دو حکم مي‌پردازند. شایان ذکر است که سه عنوان مذکور، همگی تحت عنوان مفهوم عامِ تعهد قرار می‌گیرند که خود از پایه‌های اساسی در شکل‌گیری و استحکام روابط اجتماعیِ انسان به‌شمار می‌آید. ازاین‌رو، براي توضيح اين بخش، بیان مقدمه‌ای کوتاه دربارة زندگیِ اجتماعی لازم می‌نماید.