هـ) راهکارهاي تحقق وحدت مطلوب در برابر انواع اختلاف
آنچه ميتواند ما را به راهکارهاي تحقق وحدت مطلوب رهنمون سازد، بررسي ريشههاي اختلاف در جامعه است؛ زيرا چنانکه پيشتر اشاره کرديم، وحدت مورد نظر ما در برابر اختلاف قرار ميگيرد و معناي دعوت به وحدت، دعوت به کنار گذاشتن اختلافهاست. بنابراين بايد نخست معنای اختلاف، انواع اختلافها و ريشههاي به وجود آمدن آنها را بررسي کرد تا بتوان راه از بين بردن آنها را شناخت.
اول. واکاوي معناي اختلاف
در مباحث عقلي، وحدت در مقابل کثرت قرار ميگيرد، اما در مسئلة مورد بحث ما، وحدت در مقابل اختلاف مطرح ميشود؛ يعني در اين بحث وحدت به معناي نبود اختلاف، و دعوت به وحدت به معناي درخواست کنار گذاشتن اختلافهاست. ازاينرو براي روشن شدن بيشتر مفهوم وحدت مورد نظر، بايد معناي اختلاف را نيز بررسي کنيم.
دو موجود ممکن است کاملاً مثل هم باشند؛ بهگونهايکه شناخت يکي از ديگري بهسادگي امکان نداشته باشد. معمولاً کالاهايي اينگونهاند که با اصول فني ساخته ميشوند. در اين موارد کثرت هست، اما اختلافي در ميان نيست. اين وحدت با کثرت و تعدد منافات ندارد، بلکه در مقابلش اختلاف و تفاوت قرار ميگيرد. پس اختلاف بين دو شيء، زماني مطرح ميشود که آن دو مثل هم نباشند. دو چيز وقتي مثل هم نبودند ميگوييم باهم اختلاف دارند. بنابراين معناي اختلاف جنگ و نزاع نيست، بلکه وجود تفاوت است.