نخست بايد با ارائة بحثي جامع دربارة مسئلة «وحدت و اختلاف»، ابهامات در اين باره را پاسخ گوييم. اميدواريم که انديشمندان و جوانان محقق ما با دنبال کردن پرسش‌هايي ازاين‌دست، اين‌گونه مباحث را به سرانجامي شايسته برسانند.
پس از ارائة بحثي جامع دربارة وحدت و اختلاف، و نگاهي به فلسفة ايراد اين خطبة نوراني، دست خويش را به‌سوي فهم خطبة بي‌نظير سرور بانوان عالم، زهراي مرضيه(عليها السلام) دراز خواهيم کرد؛ خطبه‌اي که از فصيح‌ترين و بليغ‌ترين کلماتي است که از ساحت مقدس اهل‌بيت(عليهم السلام) صادر شده و ازنظر تاريخي، جاي تشکيکي دربارة آن باقي نمانده است؛ با اين آرزو که مشمول عنايت‌هاي خاص آن بانو قرار گيريم.
الف) معناي وحدت
معناي حقيقي وحدت و يکي بودن، بديهي است و ابهامي ندارد؛ اما آنچه بايسته مي‌نمايد، روشن شدن مراد از مفهوم وحدت در مسئلة «وحدت امت اسلامي» است. ازاين‌رو دربارة احتمالات ممکن در اين زمينه بحث مي‌کنيم.
اول. وحدت حقيقي(6)
احتمال اول اين است که بگوييم مقصود از ايجاد وحدت، يکي شدنِ کامل همة انسان‌هاست؛ به‌گونه‌اي‌که هيچ تعدد و کثرتي در ميان آنها باقي نماند. واضح است