صفحه ٤٦٣

کوتاه است، چنین انسان‌هایی بیش‌ازپیش وجود داشته باشند؛ اما به فضل الهی، در این زمانه، مردانی چون کوه‌های محکم و پولادین ظهور کردند که نمونة آنها را در گذشته کمتر می‌توان یافت. اینان با ارادة آهنینِ خویش دین خدا و ولیِّ او را یاری کرده، موجی عجیب برای مبارزة با مستکبرانِ عالم به راه انداختند. ما نیز، همانند آنان، باید عزم خویش را در یاریِ دین خدا و مقابلة با دشمنان او جزم نموده، از تنبلی و راحت‌طلبی بپرهیزیم.
بار دیگر، یادآور می‌شویم که بحث مزبور در جايي است که تکليف برای انسان ثابت شده باشد؛ وگرنه ورود به کاری، بدون روشن بودن تکلیف و بدون داشتن هدف و نقشة راه، معقول نيست. قرآن مؤمنان را به انجام کارهای حساب‌شده و استفاده از نظريات کارشناسی دعوت كرده، می‌فرماید: ولَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلى‏ أُولِي الأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُم‏؛(497) «و اگر آن را به پيامبر و پيشوايان ارجاع دهند، قطعاً در میان آنان کسانی هستند که آن را دریابند».
بنابراین، تشخیص وظیفه، نیازمند کارشناسی و مشورت با متخصصان و صاحب‌نظران آن فن است. اما هنگامی که ثابت شد وظیفه چیست، نباید در انجام آن تعلل کرده، به وسوسه‌های شیطان یا توجیهات و عذرتراشی‌های نفْس توجه کرد. ما بايد نفس خویش را براي اطاعتِ امرِ خدا، پيامبر و وليِّ ‌امر آماده سازیم. البته گاهي ممکن است عذر کساني که برای جهاد عذر می‌آورند، واقعاً پيش خدا و پيامبر پذيرفتني باشد، اما معمولاً، علت عذر‌تراشي‌ها و بهانه‌گيري‌ها روحية عافيت‌طلبي و تنبلي است.