صفحه ٣٩٣

فراوانی از این رذیله را در دل خود دارند و برخی‌ها کم، اما اندکی از این صفت زشت نيز خطرناک است؛ به‌خصوص که اين صفت مانند بذر گیاه، رشد مي‌کند و به‌تدريج همة دل آدمي را فرامي‌گيرد.
همان‌گونه که گفتیم: برای انسان راه سعادت ابدی، بندگی خداست و از همین روست که قرآن کریم، عبادت را هدف پروردگار عالم از خلقت انس و جن بیان مي‌کند: وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُون؛(425) «من جن و انس را نيافريدم، جز براى اينكه عبادتم كنند [و از اين راه تكامل يابند و به من نزديك شوند]».
عبادت، نهايت اظهار کوچکی و تواضع در برابر خداست و بزرگ‌ترين دشمن اين هدف خودبزرگ‌بيني است. در عالم خلقت، کسي به فضيلت رسول گرامي اسلام(صلى الله عليه وآله) نمي‌رسد، اما ايشان نيمه‌شب از محل خواب خویش برمي‌خيزد و درحالی‌که دست‌های خویش را به‌سوی آسمان بلند کرده و اشک از چشمانش سرازیر است، از خداوند درخواست می‌نماید: اللَّهُمَّ وَلا تَكِلْنِي إِلَى نَفْسِي طَرْفَةَ عَينٍ أَبَدا؛(426) «پروردگارا، و هرگز به‌اندازة چشم‌برهم‌زدني مرا به خود وامگذار!»
او چه معرفت و شناختی از خداوند دارد که اين‌چنين در پيشگاه او فروتني مي‌فرمايد؟ کسانی که شاهد نماز خواندن مرحوم آیت‌الله بهجت(رحمه الله) بودند، می‌دیدند که چگونه خاضعانه نماز می‌خواند و حتی هنگام گفتن سلامِ نماز بغض گلویش را گرفته، نمی‌توانست سلامش را به‌آساني ادا کند. مسلماً، اولیای خدا از معرفتی برخوردار بودند که عقلِ رشدنایافته، توان درکش را ندارد.