صفحه ١٦٩

مناجات مفتقرين از فقر ذاتي و شدت نيازمان به خداوند آگاه مي شويم. البته امام  سجاد(عليه السلام) نيازهاي متعالي را نيز مطرح مي کنند که ما کمتر بدان ها توجه داريم و توجهمان بيشتر معطوف به نيازهاي مادي و حيواني است که به شهوت و شکم و تداوم حيات حيواني ما مربوط مي شوند و ازجهت نيازمندي به آنها تفاوتي با ساير حيوانات نداريم. درصورتي که نيازهاي اصيل و اساسي تر انسان، نيازهاي متعالي  معنوي و انساني است و اساساً آفرينش او به هدف دستيابي به آنها انجام پذيرفته است، و نيازهاي مادي و حيواني درقبال اين نيازهاي متعالي چيزي به  شمار نمي آيند. با اين وصف، برخي همة همّ  وغم و تلاششان را صرف دستيابي به نيازهاي مادي مي کنند و حتي مي کوشند که از راه نامشروع بدان ها دست يابند و از خسارت و زياني که از اين طريق به آخرتشان مي رسانند، غافل اند.
انسان تا گرسنه نشود، قدر غذا را نمي شناسد و به اهميت آن پي نمي برد و تا تشنه نشود، نمي داند که آب چقدر ارزش دارد. اما نيازهاي رواني از اين نيازهاي مادي و حيواني ضروري تر و ارزشمند ترند.گاهي افراد ثروتمند براثرِ غصه و ناراحتي رواني، دست به خودکشي مي زنند؛ يا برخي به دليل ناکامي در عشق، خود کشي مي کنند. گاهي نعمت هاي مادي براي انسان فراهم است، اما براثرِ ابتلا به حسد، آسايش و آرامش را از خود سلب مي کند و ممکن است صفت رذيلة حسد، دست انسان را به خون عزيزان و حتي برادرش آلوده سازد؛ چنان  که برادران يوسف با اينکه فرزندان پيغمبر خدا بودند، وقتي مشاهده کردند حضرت يعقوب بيش از آنها به حضرت يوسف اظهار محبت و علاقه مي کند، درحق برادرشان حسادت ورزيدند و اين حسادت به چنان کينه و عنادي انجاميد که تصميم گرفتند آن حضرت را بکشند تا ديگر شاهد اظهار محبت و علاقة حضرت يعقوب به برادرشان نباشند. قرآن دراين باره مي فرمايد:
لَقَدْ كَانَ فِي يُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ آيَاتٌ لِلسَّائِلِينَ إِذْ قَالُوا لَيُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبُّ إِلَى أبِينَا مِنَّا وَنَحْنُ عُصْبَةٌ إِنَّ أَبَانَا لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ اقْتُلُوا يُوسُفَ أَوِ اطْرَحُوهُ