صفحه ١٣٢

موجب تقرب به خداوند مي شود دو بار در قرآن به كار رفته است. در يك جا خداوند مي فرمايد: يَا أيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛(84) «اي كساني كه ايمان آورده ايد، از خدا پروا كنيد و [براي نزديكي] به او وسيله بجوييد و در راهش جهاد كنيد، باشد كه رستگار شويد».
در آية ديگر خداوند مي فرمايد: أُ ولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أيُّهُمْ أقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُوراً؛(85) «آنان [(جن و انس و ملايكه)] كه مشركان ايشان را [به خدايي] مي خوانند، خود به سوي پروردگارشان وسيله اي مي جويند [تا بدانند] كه كدامشان [به او] نزديك تر است، و به بخشايش او اميد دارند و از عذابش مي ترسند، زيرا كه عذاب  پروردگارت درخور بيم و پرهيز است».
اگر ما وسيله  را به معناي تمام آنچه موجب تقرب به خداوند مي شود در نظر بگيريم، همة اعمال خير كه قربة الي الله انجام مي پذيرند، وسيله و مقدمة تقرب به خداوند به شمار مي آيند. با اين تعريف عام از وسيله و توسل، همة بندگان مؤمن و شايستة خداوند که در طول زندگي شان، كاري جز براي تقرب به خداوند انجام نمي دهند تمام رفتار و كارهاي آنها، عبادت و وسايل تقرب به خداوند به شمار مي آيند. البتّه خداوند ابزارهاي بدني، فكري و روحي و نفساني انجام اعمال خير را در اختيار انسان قرار مي دهد تا او بتواند وسيلة تقرب به خداوند را فراهم آورد. اگر انسان زبان نداشته باشد كه با آن ذکر بگويد يا چشم نداشته باشد که با آن قرآن بخواند و نيز دست و پا نداشته باشد که براي انجام عبادت از آنها استفاده كند، كاري از او ساخته نيست. همچنين اگر ابزارهاي علمي و معرفتي در اختيارش نباشد و از راه عقل يا شرع راه صحيح را نشناسد، راه به جايي نمي برد.