خداوند اولين کيفري که به سبب تخلف از اينگونه تعهدات به عهدشکن ميرساند، اين است که ايمان وی را ضعيف کرده، به تعبير قرآن او را به نفاق مبتلا ميگرداند. شايد اين بالاترين عقوبتی باشد که امکان دارد خداوند گناهکار را بدان دچار نماید؛ زیرا ارزندهترين گوهري که انسان میتواند به دست آورد، ايمان است. نعمتِ ايمان است که ميتواند انسان را تا عرش الهي بالا برده، از فرشتگان برتر سازد. اگر سرمایة ايمان از کسی گرفته شد، یقیناً از هر پَستي پستتر ميگردد. قرآن کریم این حقیقت را با صراحت تمام بیان کرده، میفرماید:
وَمِنْهُم مَّنْ عَاهَدَ اللّهَ لَئِنْ آتَانَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِين * فَلَمَّا آتَاهُم مِّن فَضْلِهِ بَخِلُواْ بِهِ وَتَوَلَّواْ وَهُم مُّعْرِضُون * فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُواْ اللّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُواْ يَكْذِبُون؛(566) و بعضى از آنها با خدا پيمان بسته بودند كه اگر خداوند ما را از فضل خود روزى دهد، قطعاً صدقه خواهيم داد و از صالحان خواهيم شد، اما هنگامى كه خدا از فضل خود به آنها بخشيد، بخل ورزيدند و سرپيچى كردند و روى برتافتند! ازاینرو، خداوند تا روزى كه او را ملاقات كنند، نفاق را در دلهايشان قرار داد. اين به خاطر آن است كه از پيمان الهى تخلف جستند و دروغ مىگفتند.
نفاقی که خداوند در این آیه از آن سخن گفته است، نفاقي لحظهاي و موقت نيست، بلکه اين نفاق همانگونه که در این آیه بدان اشاره شده است، در دل آنها تا
رساترین دادخواهی و روشنگری ج1
بخش سوم/ فصل دوم: فهرستي از اسرار معارف کلي قرآن