معارف بوک

وَوَصَّينَا الإِنْسانَ بِوالِدَيهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلى‏ وَهْنٍ وَفِصالُهُ في‏ عامَينِ أَنِ اشْكُرْ لي‏ وَلِوالِدَيكَ إِلَي الْمَصير؛(525) و ما به انسان دربارة پدر و مادرش سفارش كرديم. مادرش او را با ناتوانى حمل كرد و دوران شيرخوارگى او در دو سال پايان مى‏يابد. [آرى، به او توصيه كردیم] كه براى من و براى پدر و مادرت شكر به‌جا آور كه بازگشت به‌سوى من است!
آنچه در این بیان توجه انسان را به خود جلب می‌کند، به‌کارگیری یک فعل امر برای بیان شکر خداوند و شکر پدر و مادر است. خداوند می‌توانست این فرمان را با دو امر جداگانه بیان کرده، بفرماید: اشکر لي واشکر لوالديک؛ «مرا شکر کن و پدر و مادرت را نيز شکر کن»، اما او با عطف دو واژة «لي» و «لوالديک» و با اختصاص یک فعلِ امر به آن دو، در صدد بیان نکته‌ای ویژه است که همان عظمت جایگاه والدین و لزوم رعایت حرمت آنهاست؛ تا آنجا که گویا این دو شکر از یک مقوله‌اند. از اين آيات و صدها روايت در این باره، اهتمام شارعِ مقدسِ اسلام به این تکلیف به‌خوبی روشن می‌شود.
همچنین قرآن کریم با تعبيري مشابه آیات گذشته ـ البته قدری ناز‌ل‌ترـ به مسئلة حقوق خویشاوندان اشاره فرموده، اهتمام خویش را به مسئلة ارتباط با خویشاوندان به انسان‌ها گوشزد می‌کند: وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذي تَسائَلُونَ بِهِ وَالأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيكُمْ رَقيبا؛(526) «و از [مخالفت] خدايى بپرهيزيد كه وقتی چيزى از يكديگر مى‏خواهيد، نام او را مى‏بريد. زنهار که از خويشاوندان خود مبريد؛ زيرا خداوند، مراقب شماست».