معارف بوک

صبر و تقوا داشته باشید و باز بر شما بتازند، ما پنج‌هزار مَلَکِ نشان‌دار به یاریِ شما خواهيم فرستاد. خداوند در این آیه تصریح می‌فرماید که شرط این یاریِ الهی، «صبر» و «تقوا» است (إِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُوا).
خداوند در ادامة آياتي که به جنگ بدر اشاره داشت، به نکته‌ای اشاره می‌نماید که یادآوری‌اش برای تکمیل سخن لازم می‌نماید: وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيم؛(504) «و خداوند اين [یاری] را فقط به‌عنوان بشارت و براى اطمينانِ خاطرِ شما قرار داد؛ وگرنه پيروزى فقط از جانب خداوند تواناى حكيم است».‏
خداوند پس از بشارت یاری مؤمنان به‌وسیلة ملائکة الهی، یادآور می‌شود که نباید گمان کنند فرشتگان آنها را به پيروزی رساندند، بلکه اين یاری فقط براي آرامشِ قلبِ آنها بوده است؛ وگرنه پيروزى از جانب خداوند است و بس. مؤمن نيز فقط بايد به دست او امید داشته باشد. مؤمن نبايد در انجام وظيفة خویش کوتاهي کند و نيز نبايد از غیر خدا ترسی به دل راه دهد. در اين صورت، خداوند کمبودها را ـ گرچه با نيروهاي غيبي‌ـ جبران مي‌کند. اما باید به یاد داشت که همة امور به دست خداوند است و اگر برای یاریِ دوستانِ خود نيروي غيبي هم مي‌فرستد، نبايد گمان کرد که کار به دست نیروهای غیبی است، بلکه اصل پيروزي و ياري به دست اوست و انسان باید بر او توکل کند، حتي بر ملائکة الهی نيز نباید توکل کرد. این روحیه‌، مطلوب اسلام است و مي‌خواهد که انسان‌ها چنين تربيتی داشته باشند.
نمونة دیگري از آیات که به تبیین نقش صبر اهتمام ورزیده است، آیاتی است که