صفحه ١٩٨

الهي پرداخته، ويژگي‌هايي براي آنها برمي‌شمارند. براي توضيح عبارت حضرت، بيان اين مقدمه لازم مي‌نمايد که شناخت حقيقت افعال الهي، همانند ذات و صفات او، به‌طور کامل براي ما امکان ندارد. ما مي‌دانيم که خداوند است که در جنين انسان روح دميده، او را زنده مي‌کند يا مي‌دانيم اوست که در صحنة قيامت مردگان را زنده مي‌کند. ما اين مفاهيم را درک مي‌کنيم؛ اما به حقيقت آنها دسترس نداريم. هنگامي‌ که قرآن مي‌فرمايد: وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي‏‏؛(188) «و از روح خود در او دميدم»، مفاهيم به‌کاررفته در اين آية شريفه را مي‌فهميم، اما اين حقيقت بر ما پوشيده است که او چگونه روح را خلق مي‌کند و چگونه آن را در بدن مي‌دمد. شايد خداي سبحان به برخي از اولياي خود مرتبه‌اي از افعال خود را ارائه فرموده، حقيقت آن را به آنها نشان داده باشد. مرحوم علامه طباطبايي(رحمه الله) دربارة درخواست ابراهيم(عليه السلام) از خداوند مبني‌بر ديدن احياي مردگان، معتقدند که ابراهيم(عليه السلام) نمي‌خواست زنده شدن مرده‌اي را ببيند، بلکه مي‌خواست حقيقت احيا را درک کند.(189) درخواست ابراهيم خليل‌الرحمن(عليه السلام) اين بود: رَبِّ أَرِني‏ كَيفَ تُحْيِ الْمَوْتى‏؛(190) «پروردگار من! به من نشان ده که تو چگونه مردگان را زنده مي‌کني». ابراهيم(عليه السلام) نگفت: رَبِّ أَرِنِي کَيفَ تَحْي المَوْتي (پروردگار من! به من نشان ده
چگونه مردگان زنده مي‌شوند)، بلکه او مي‌خواست ببيند خدا چگونه حيات مي‌بخشد. براي درک اين حقيقت خداوند به او دستور داد تا پرندگاني را ذبح کرده، گوشت آنها را باهم بياميزد؛ مخلوط حاصل را به چهار بخش تقسيم کند و هر بخش را بر سر کوهي گذارد، و سپس هر پرنده‌اي را با نام صدا بزند. ابراهيم(عليه السلام) همة آنچه را خداوند فرموده بود انجام