صفحه ٣٣٥

آرى آن چه در قيامت براى انسان مفيد است و فلاح و رستگارىِ او را به دنبال مى آورد، راستگويى و صداقت است.
   در آيه ديگرى به مؤمنان دستور مى دهد كه تقواى خدا را پيشه كنند و همراه با راستگويان باشند.(1)
   و در آيه ديگرى به مؤمنان به خاطر صفات برجسته اى كه نام برده است و از آن جمله، به زنان و مردان صادق و راستگو، مغفرت، بخشش و پاداش بزرگ وعده داده است.(2)
   البته صداقت در فرهنگ قرآن، به ويژه در آن جا كه با عظمت و با ستايش فراوان و پاداش بزرگ از آن نام مى برد، بار معنوىِ خاص خود را دارد و منظور، راستگويىِ انسان در يك جمله ساده نيست. خداوند خود در بعضى آيات قرآن، صادقان را با علائم اعتقادى، اخلاقى و رفتارىِ خاصى معرفى مى كند و نشان مى دهد كه صادق بودن هم چندان ساده نيست:
(اِنَّما الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ امَنُوا بِاللّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتابُواْ وَجاهَدُوا بِاَمْوالِهِمْ وَاَنفُسِهِمْ فِى سَبِيلِ اللّهِ اُؤْلئِكَ هُمُ اْلصّادِقُونَ)(3).
مؤمنان كسانى اند كه به خدا و رسول او ايمان دارند و هيچ گاه شك نمى كنند و با جان و مال خود در راه خدا جهاد مى كنند. اينان همان صادقان هستند.
   اين آيه، صادقان را با خصيصه هايى، مانند ايمان به خدا و رسول خدا و جهاد با مال و جان، معرفى مى كند كه اينان در واقع، مؤمنند و در ايمان خود صادقند.

مفهوم صداقت در قرآن
واژه «صدق» در قرآن، دو نوع كاربرد دارد: صدق گفتارى و صدق رفتارى. صدق گفتارى به معناى مطابقت كلام با واقع است. هنگامى كه مى گوييم: كلامى راست است، يعنى مطابق با واقع است. حتى اگر گوينده هم به آن معتقد نباشد و آن را دروغ بپندارد. هر چند