صفحه ٣١٦

ما كافران را همانند صاحبان آن باغ، مبتلا كرديم: صاحبان آن باغ قسم خوردند كه صبح زود ميوه اش را بچينند و چيزى از آن خارج نكنند و به فقرا ندهند. اين بود كه شبانگاه كه آن ها در خواب بودند، آتشى و بلايى بر باغ افتاد كه درختانش چون خاكستر شد. صبحگاه (برادران و صاحبان باغ ) يكديگر را صدا كردند كه برخيزيد، صبح زود به باغ بشتابيد تا ميوه ها را بچينيم. پس برخاستند و رفتند به سوى باغ و در بين راه، آهسته در گوش هم مى گفتند: مواظب باشيد! امروز در باغ فقيرى بر شما وارد نشود، و با اشتياق و قدرت به سوى باغ شتافتند. پس چون باغ را به آن حال و وضع ديدند، از تصميم خود پشيمان شدند و با هم گفتند: ما گمراه شديم، بلكه ما محروم و بى چاره ايم.
   اينان غافل بودند از اين كه مالك اصلى، خدا است و همه چيز در دست قدرت او است و بايد امانت دار او باشند و خواستند نيازمندان را از اين همه نعمت خدادادى محروم كنند؛ ولى بعد متوجه اشتباه خود شدند و با باغ سوخته رو به رو گشتند.
   برادرى كه اهل خير بود، به برادران ديگر گفت: اين كيفر توطئه و بدخواهىِ شما است كه تصميم گرفتيد فقرا را محروم كنيد. از اين رو، همه با هم به اشتباه خود اعتراف كردند و متوجه شدند كه بدخواهى و بخلورزىِ آن ها به محروم شدن خودشان از نعمت هاى باغ انجاميد.
   اين داستان، براى آنان كه چشم و گوش بازى دارند، بسيار آموزنده است. نعمت هاى دنيا هم در دست خدا است و اگر خدا در اموالشان حقوقى تعيين كرد، نبايد گمان كنند كه اين باجى است كه خدا از آن ها مى گيرد، بلكه همه اين نعمت ها را خدا در اختيارشان قرار داده تا در بوته آزمايش قرارشان دهد و مى تواند اين اموال را از ايشان پس بگيرد. پس بهتر اين است كه حقوق ديگران را رعايت كنند تا هم در دنيا اموالشان از آفات مصون بماند و هم در آخرت چندين برابر به آن ها پاداش داده شود.

شرايط انفاق
از ديد قرآن، انفاق، به هر صورت، مطلوب نيست، بلكه بايد شرايط ويژاى در آن رعايت شود كه در اين جا از آن ها ياد مى كنيم:
   نخست آن كه شخص انفاق كننده نبايد با انفاق خود بر شخص مورد انفاق منّت بگذارد و سبب اذيت و آزار شخص فقير شود؛ زيرا منّت گذاردن و ايذاى وى، ارزش