معارف بوک

اين جا است كه در آيات متعدد، در اين زمينه، پيوسته پدر و مادر، در صدر همه قرار گرفته اند. و قبل از همه، احسان به پدر و مادر و سپس خويشان توصيه شده است و بعد يك به يك، افراد مستحق تر و نيازمندتر نام برده شده اند.
   اين نكته تا آن جا قابل ملاحظه است كه خداوند هنگامى كه سفارش همسايگان را مى كند، باز هم ترتيب را رعايت كرده است. نخست همسايگانى را نام مى برد كه نسبت خويشاوندى دارند و پس از آن ها همسايگان بيگانه را: (وَالجارِ ذى الْقُرْبى وَالجارِ الجُنُبِ).
   شايد بتوان گفت: اين نوعى نظم و تقسيم مسئوليت است كه اگر همه رعايت كنند، كسى محروم باقى نمى ماند و از بركات اين احسان ها و انفاق ها همه بهره مند مى شوند؛ اما اگر اين نظم و سلسله مراتب رعايت نشود، چه بسابعضى از مستحقان، مورد انفاق و احسان افراد متعددى قرار گيرند و بيش از مقدار نياز به آن ها برسد و در كنار آن ها بعضى ديگر، محروم بمانند و هيچ كس به آن ها توجه نكند.
   البته تفصيل مطالب در مورد افراد مستحق انفاق و رعايت مراتب و شرايط و... در كتاب هاى فقهى آمده است ما در اين جا به همين مقدار بسنده مى كنيم و طالب تفصيل را به اين كتاب ها ارجاع مى دهيم.