و راهزن خواهند شد (و از شکل یک گروهِ به اصطلاح مذهبى و یا سیاسى به صورت یک مشت دزد غارتگر درمى آیند)»؛ (حَتّى یَکُونَ آخِرُهُمْ لُصُوصآ سَلاَّبِینَ).
همان گونه که در ادامه سخن در بحث نکته ها خواهد آمد صدق این پیشگویى نیز ازنظر تاریخى روشن مى شود چراکه ارباب تواریخ، افراد متعدّد و سرشناسى از خوارج را نام برده اند که به صورت دزدانى خطرناک درآمده اند و به راهزنى مشغول شده اند.
نکته ها
1. خوارج یک جریان بودند نه یک گروه!
از کلام امام (علیه السلام) به خوبى استفاده مى شود که او خوارج را یک گروه خاص نمى داند؛ بلکه جریانى مى شمرد که در طول تاریخ اسلام در مقاطع مختلف ظاهر مى شدند، حتى قرائن تاریخى نشان مى دهد که جریان آن ها از عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله) ظاهر شد.
مفسّر بزرگ قرآن مرحوم «طبرسى» از «ابوسعید خدرى» در ذیل آیه (وَمِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ فِى الصَّدَقاتِ...).(1) چنین نقل مى کند:
هنگامى که پیامبر (صلی الله علیه و آله) مشغول تقسیم غنائم بود ـ و به گفته ابن عباس غنائم قبیله «هوازن» را در روز «حنین» تقسیم مى کرد ـ مردى به نام «حرقوص بن زهیر» نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و به حالت اعتراض گفت: اى رسول خدا! در تقسیم غنائم عدالت را رعایت کن! پیامبر (صلی الله علیه و آله) ناراحت شد و فرمود: واى بر تو اگر من عدالت را رعایت نکنم چه کسى مى تواند عدالت را رعایت کند؟ «عمر» گفت: اى رسول