نشد، همه مردم آزادند (و اگر در برهه اى از زمان طوق بندگى بر گردن بعضى بیفتد، سرانجام باید آزاد شوند و به اصل خود بازگردند)».(1)
این تعبیر امام (علیه السلام) شاید ناظر به این باشد که اگر بنا شود گروهى بر گروه دیگرى برترى یابند، باید فرزندان اسماعیل ذبیح الله (علیه السلام) بر دیگران پیشى گیرند در حالى که آنان نیز با دیگران یکسان اند.
سپس به دنبال این کلام مى افزاید: «ما دربرابر فرمان خدا راضى و در مقابل امر او تسلیم هستیم»؛ (رَضِینَا عَنِ اللهِ قَضَاءَهُ، وَسَلَّمْنَا لِلهِ أَمْرَهُ).
این تعبیر، ممکن است اشاره به یکى از این دو معنا باشد: نخست این که فرمان خدا این است که حمایت از مظلوم و مبارزه با ظالم کنیم و ما تسلیم این فرمان هستیم و باید تسلیم باشیم، خواه دیگران بپسندند یا نپسندند.
دوم این که حمایت از ضعیف مظلوم و مبارزه با قوى ظالم، مشکلاتى در زندگى انسان مى آفریند و من آگاهانه در این راه گام برمى دارم و مشکلاتش را به جان مى پذیرم و راضى به قضاى الهى هستم.
شایان توجه این که بسیارى از مفسّران نهج البلاغه این جمله را مقدمه اى براى فراز بعد و مربوط به آن دانسته اند، ولى همان گونه که در تفسیر بالا ذکر شد، ظاهر این است که این جمله ادامه بحث گذشته است و نشان مى دهد که امام (علیه السلام) در حمایت از مظلوم و مبارزه با ظالم، کمترین تردیدى به خود راه نمى دهد و هر مشکلى را در این راه به جان مى خرد و تسلیم امر و فرمان خداست.
نکته
حمایت از مظلوم و مبارزه با ظالم
این مسئله که حکومت اسلامى باید مدافع مظلومان و یار و یاور آن ها باشد