معارف بوک

نکته
فلسفه دعا
کسانى که با منابع اسلامى سروکار دارند به این نکته واقف اند که دعا و نیایش در تعلیمات اسلام جایگاه ویژه اى دارد، تا آن جا که قسمت عمده عبادات اسلامى را دعا و نیایش تشکیل مى دهد، و روح عبادت، دعا شمرده شده است همان گونه که در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مى خوانیم: «اَفْزَعُوا اِلَى اللهِ عَزَّوَجَلَّ فِی حَوائِجِکُمْ، وَالْجَئُوا اِلَیْهِ فِی مُلِمَّاتِکُمْ، وَتَضَرَّعُوا اِلَیْهِ، وَادْعُوهُ فَاِنَّ الدُّعاءَ مُخُّ الْعِبادَةِ!؛ در حوائج خود و به هنگام بروز مشکلات از خداوند مدد بطلبید، و در سختى ها به او پناه ببرید، و در پیشگاه او تضرع و دعا کنید، چراکه دعا روح و مغز عبادت است».(1)
در حدیث دیگرى دعا به عنوان سلاح مؤمن، و ستون خیمه دین، و نور آسمان ها و زمین معرفى شده است: «قالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله): اَلدُّعَاءُ سِلاَحُ الْمُؤْمِنِ، وَعَمُودُ الدِّینِ، وَنُورُ السَّمواتِ وَاَلْأَرْضِ».(2)
و امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى فرماید: «اَلدُّعَاءُ مَفاتِیحُ النَّجَاحِ، وَمَقالِیدُ الْفَلاَحِ؛ دعا کلید پیروزى و وسیله رستگارى است».(3)
این مسئله به قدرى مهم است که قرآن مجید با صراحت مى فرماید: (قُلْ مَا یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبِّى لَوْلاَ دُعاؤُکُمْ)؛ «بگو پروردگارم براى شما ارزشى قائل نیست اگر دعاى شما نباشد».(4) ولى با این حال بعضى از ناآشنایان به فلسفه دعا خرده گیرى هایى در این زمینه دارند: