صفحه ٣١

خطبه در یک نگاه
همان گونه که در کلام ابن ابى الحدید نیز آمده، این خطبه شامل چند بخش مختلف است که هر یک ناظر به مطلبى است.
در بخش نخست، امام (علیه السلام) به خدماتش در زمان غُربت اسلام و آغاز دعوت پیغمبر (صلی الله علیه و آله) اشاره مى کند و مى فرماید: دربرابر آن طوفان ها و تندبادهایى که دشمن به راه انداخته بود، مانند کوه محکم ایستادم و نقطه ضعفى از هیچ نظر بر دامان زندگى من وجود ندارد.
در بخش دوم به این مطلب اشاره مى کند که من همواره دربرابر زورمندان ستمگر و در کنار ضعیفان مظلوم ایستاده ام تا حقِّ آن ها را بگیرم.
در بخش سوم، به عنوان دفاع از اخبار حوادث آینده ـ که از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل فرموده ـ مى فرماید که محال است سخنى ناروا به پیامبر (صلی الله علیه و آله) نسبت دهم، در حالى که من نخستین تصدیق کننده او بودم.
و در آخرین بخش از خطبه، عذر بیعت با خلفا را چنین بیان مى کند که من به دستور پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ناچار بودم تن به بیعت بدهم و براى گرفتن حقّم قیام نکنم، مبادا شکافى در صفوف مسلمانان پیدا شود و دشمن از آن استفاده کند.

* * *