صفحه ٤٧٢

شرح و تفسیر
محکم بایستید و مقاومت کنید!

امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه، به تقویت روحیه سربازان خود پرداخته ودستورات جدیدى را در خصوص جنگ صفّین براى نابودى ریشه فساد به آنان مى دهد؛ نخست مى فرماید: «بدانید که شما در پیشگاه خداوند قرار دارید (اعمال شما را مى بیند و در مسیر حق از شما حمایت مى کند)»؛ (وَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ بِعَیْنِ اللّهِ).
این احساس که انسان در حضور مولا و آقایش قرار دارد، مولایى که بر هرچیز قادر وتواناست و از همه چیز باخبر است، از یک سو به او توان و قدرت مى بخشد که تنها نیست و از سوى دیگر، توجّه به مسئولیّت ها را بیشتر و قوى تر مى کند.
شبیه این معنا در داستان حضرت نوح (علیه السلام) آمده است آن جا که خداوند به او دستورِ ساختنِ کشتى نجات مى دهد و مى فرماید: (وَاصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنَا وَوَحْیِنَا)؛ «و(اکنون) در محضر ما و طبق وحى ما کشتى بساز!».(1)
اشاره به این که: ممکن است دشمنان تو، یا از طریق سُخریّه و یا فشارهاى جسمى و روحى بخواهند در کار تو مانع ایجاد کنند؛ امّا چون در پیشگاه ما ومطابق فرمان ماست، ترس و وحشت و غمى به خود راه نده.
شبیه همین معنا را درباره پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در مقابل انبوه دشمنان سرسخت و سنگدل مى فرماید: (وَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ فَإِنَّکَ بِأَعْیُنِنَا)؛ «در راهِ ابلاغِ حُکم پروردگارت صبر و استقامت کن؛ چراکه تحت مراقبت و محافظت ما هستى».(2)
سپس مى افزاید: «و همراه و همگام با پسرعموى پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) هستید»؛ (وَمَعَ ابْنِ عَمِّ رَسُولِ اللّهِ).