معارف بوک

شرح و تفسیر
جلوه هاى جلال و جمال او
در بخش دوم نیز ـ که آخرین بخشِ این خطبه است ـ همچنان اوصاف پروردگار، یکى بعد از دیگرى تشریح مى شود و با تعبیراتى کوتاه و بسیار پرمعنا و لطیف، دقایق صفات الهى توضیح داده مى شود. در این بخش، هشت وصف از اوصاف الهى که توجّه به آن ها در تربیت انسان ها بسیار مؤثّر است مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.
نخست مى فرماید: «خداوند نه مخلوقات را آفریده تا پایه هاى حکومت خود را تحکیم بخشد، و نه براى بیم از حوادث آینده بوده، و نه براى این که در مبارزه با همتاى خود یارى اش دهند، و نه به دلیل این که از فخر و مباهاتِ شریکانِ فزون طلب و مخالفان برترى جو، جلوگیرى کند»؛ (لَمْ یَخْلُقْ مَا خَلَقَهُ لِتَشْدِیدِ سُلْطَانٍ وَ لاَ تَخَوُّفٍ مِنْ عَوَاقِبِ زَمَانٍ، وَ لاَ اسْتِعَانَةٍ عَلَى نِدٍّ(1) مُثَاوِرٍ(2)، وَ لاَ شَرِیکٍ مُکَاثِرٍ(3)، وَ لاَ ضِدٍّ مُنَافِرٍ(4)).
از آن جا که ما همه چیز را با مقیاس وجود و صفات و افعال خود اندازه مى گیریم، گاه در صفات جمال و جلال پروردگار نیز، گرفتار این اشتباه بزرگ مى شویم و مثلا فکر مى کنیم همان گونه که ما در اعمالمان دنبال هدف و سودى هستیم که به ما بازمى گردد، افعال خداوند نیز همین گونه است! در حالى که او