صفحه ٣٢٥

3. ویژگى هاى مسلمانان نخستین
امام (علیه السلام) در این خطبه اشاره پرمعنایى به وضع مسلمانان نخستین مى کند، مى فرماید: آنان تا آن جا تسلیم پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بودند که گاه با پدر و فرزند و برادر در میدان نبرد روبرو مى شدند، و هرگز عواطف پدرى و فرزندى و برادرى دربرابر هدف مقدّسى که داشتند اراده آن ها را سست نمى کرد، حتّى عقب نشینى هاى مقطعى و شکست موضعى، در روحیه آن ها اثر نمى گذاشت، گوش به فرمان رسول الله (صلی الله علیه و آله) بودند و یک صدا به دستورات او لبّیک مى گفتند.
صدق و اخلاص نیّت، بر اکثریت قاطع آن ها حاکم بود، و خداوند نیز به دلیل این صداقت و اخلاص، آن ها را با نیروهاى غیبى امداد مى فرمود و چیزى نگذشت که اسلام سرتاسر آن محیط را فراگرفت.
به یقین اگر مسلمانان نخستین، همانند لشکر کوفه بودند اسلام حتى بر مکّه یا مدینه نیز حاکم نمى شد، اگر روح تمرّد و سرکشى و اظهار نظرهاى بى جا وتصمیم هاى انفرادى خام و ناپخته بر آن ها حاکم بود، شاخه اى بر درخت ایمان سبز نمى شد و عمودى در خیمه اسلام بر پا نمى گشت.
اگرچه جمع کثیرى از آنان یا عصر پیامبر (صلی الله علیه و آله) را درک کرده بودند و یا اصحاب و یاران آن حضرت را دیده بودند، ولى حوادثى که بعد از پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به وجود آمد، به خصوص حوادث عصر عثمان و اقبال گروهى از مردم به زرق وبرق دنیا ورفاه زدگى ناشى از افزایش ثروت بعد از فتوحات اسلامى و تبلیغات زهرآگین گروه منافقان، اراده ها را سست کرد و بهانه جویان را به دنبال بهانه ها فرستاد ونتیجه اش پیروزى حزب منافقان و شکست مؤمنان شد.

* * *