صفحه ٢٨٣

بخش سوم
وَتَاللهِ لَوِ آنْمَاثَتْ قُلوبُکُمُ آنْمِیَاثآ، وَسَالَتْ عُیُونُکُمْ مِنْ رَغْبَةٍ إِلَیْهِ أَوْ رَهْبَةٍ مِنْهُ دَماً، ثُمَّ عُمِّرْتُمْ فِی الدُّنْیَا، مَا الدُّنْیَا بَاقِیَةٌ، مَا جَزَتْ أَعْمَالُکُمْ عَنْکُمْ ـ وَلَوْ لَمْ تُبْقُوا شَیْئآ مِنْ جُهْدِکُمْ ـ أَنْعُمَهُ عَلَیْکُمُ آلْعِظَامَ، وَهُدَاهُ إِیَّاکُمْ لِلْإِیمَانِ.
ترجمه
به خدا سوگند! اگر دل هاى شما به کلّى آب شود و چشم هایتان از شدّت شوق خدا و یا از خوف او خون ببارد سپس تا پایان دنیا زنده بمانید و تا آن جا که در توان دارید در اطاعت خداوند تلاش و کوشش کنید، باز اعمال شما پاسخ گوى نعمت هاى عظیم الهى بر شما نیست؛ به ویژه نعمت هدایت شما به سوى ایمان (بنابراین به اعمال ناچیز خود مغرور نشوید).

شرح و تفسیر
عظمت و گستردگى نعمت هاى الهى

در این بخش از خطبه که آخرین بخش است امام (علیه السلام) به بیان عظمت نعمت هاى الهى بر انسان ها مى پردازد تا حس شکرگزارى و قدردانى از نعمت ها را در وجود همه ما زنده کند، همان شکرى که دریچه اى به سوى تکامل وپیشرفت انسان و کلید قرب الى الله است.
براى دومین بار در این خطبه سوگند یاد کرده و مى فرماید: «به خدا قسم، اگر دل هاى شما به کلّى آب شود و چشم هایتان از شدّت شوق به خدا و یا از خوف او