دومين ارزش مربوط به رفتار شهود آن است كه وقتى تصميم به اداى شهادت مى گيرند، بايد كاملاً مراقب باشند و دقت كنند كه شهادت آن ها به حق باشد و شهادت باطل ندهند. آيات ديگرى نيز در قرآن داريم كه به اين ارزش دوم اشاره دارند؛ مانند:
(كُونُواْ قَوّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَداءَ لِلّهِ)(1).
و در آيه ديگرى اين دو جمله را جابه جا كرده، مى فرمايد:
(كُونُوا قَوّامِينِ لِلّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ)(2).
در هر دو مورد از شاهدان و كسانى كه تحمل شهادت كرده اند و از يك حادثه آگاهى دارند، مى خواهد كه براساس قسط و در چارچوب عدالت، شهادت بدهند و شهادت ظالمانه و غير واقعى يا شهادت به چيزى كه باطل است و حقيقت ندارد و اتفاق نيفتاده يا طور ديگرى اتفاق افتاده است، ندهند.
در آيه ديگرى، خداوند با بيانى ديگر، مؤمنان را به خاطر رعايت ارزش دوم ستايش مى كند:
(وَالَّذِينَ لايَشْهَدُونَ الْزُّورَ)(3).
«زور» به معناى باطل است و مؤمنان كسانى هستند كه شهادت زور؛ يعنى شهادت به باطل و به ناحق نمى دهند و حق كسى را باشهادت خود تضييع نمى كنند.
هم چنين غير از آيات مذكور، كه ويژه شهادت بودند، آيات ديگرى نيز داريم كه مخصوص شهادت نيستند؛ ولى از اطلاق و توسعه اى برخوردارند كه شامل شهادت نيز مى شوند؛ از جمله، مطلقات عدل و قسط، به ويژه، آن جا كه خداوند مى فرمايد:
(وَاِذا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا)(4).
هنگامى كه مى گوييد، به عدالت بگوييد.
«گفتن» در آيه بالا اعم است و شامل هرگفتارى مى شود و به ويژه، شامل سخنى مى شود كه در مقام شهادت ادا شود و يا در مقام صدور حكم و قضاوت گفته شود.
اخلاق در قرآن ج 3
فصل دوازدهم: اخلاق اسلامى در برابر رفتار غير اخلاقى