صفحه ٢٦١

ببيند. اين است كه در قرآن تأكيد مى شود كه پيش از ورود به منزل ديگران، توجه آنان را جلب كنيد.
   قرآن در اين باره، جمله (حَتّى تَسْتَأْنِسُوا) را به كار برده و از واژه "استيناس" بهره مى برد. استيناس، انجام كارى است كه توجه صاحب خانه را جلب كند و او را به گونه اى متوجه حضور و ورود خود كند. بعضى روايات در توضيح استيناس مى گويند: منظور اين است كه صاحب خانه را صدا بزنيد، يا با سرفه كردن و يا شكلى ديگر، مانند گفتن «يا الله» توجه وى را جلب كنيد، تا آماده پذيرش شما شود و ورود سر زده شما باعث وحشت و نگرانى او نشود.
   حال، اگر بخواهد وارد خانه كسى شود، اما كسى در خانه نبود تا از او اجاره بگيرد، باز هم نبايد وارد شود؛ زيرا اين آيه مى فرمايد: اگر كسى را در خانه نيافتيد، داخل نشويد تا اين كه به شما اجازه داده شود. بنابراين، وقتى كسى در خانه نيست، طبعاً اجازه اى هم داده نمى شود و نتيجه اش اين است كه نبايد وارد شد.
   اكنون سؤال اين است كه آيا كسانى هم كه اهل همان خانه اند و رفت و آمد بسيار دارند، بايد هر بار اجازه بگيرند؟ توضيح اين كه مواردى هست كه رفت و آمد افراد و برخوردشان با يكديگر، بسيار زياد است؛ مثلا اهل يك خانه، گر چه در اتاق هاى جداگانه زندگى كنند، ولى با هم رفت و آمد و برخوردهاى فراوانى دارند. فرزندان وارد اتاق پدر و مادر مى شوند و يا برعكس. آيا اينان نيز هر بار كه مى خواهند وارد اتاق ديگرى شوند، بايد اجازه بگيرند؟ سفارش اسلام درباره اين گونه افراد چيست؟
   خداوند درباره چنين افرادى، در قرآن كريم مى فرمايد:
(يَا اَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا اْلحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلاثَ مَرَّات مِنْ قَبْلِ صَلاَةِ اْلفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُمْ مِنَ الظَّهِيرَةِ وَمِنْ َبعْدِ صَلاةِ اْلِعشَاءِ ثَلاَثُ عَوْرات لَكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَيْكُم بَعْضُكُمْ عَلى بَعْض كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الاْيَاتِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ)(1).
اى مؤمنان! خدمتكاران شما كه در منزل كار مى كنند و كودكانى كه به حد تكليف نرسيده اند، در سه مورد، اگر خواستند نزد شما بيايند، بايد اجازه بگيرند: يكى قبل از