معارف بوک

سومين دسته از مصالح انسان، حفظ اموال او است. در زندگىِ اجتماعى، اموال هر يك از اعضا بايد حفظ شود، از سوى ديگران مورد تجاوز و تهديد قرار نگيرد و باعث اضطراب و نگرانى اعضاى جامعه نشود.
   چهارمين دسته از مصالح انسانى، مربوط به رفع اختلافاتى است كه در مورد حقوق نامبرده و اموال و اعراض، ميان اعضاى جامعه پديد مى آيد. در هر يك از سه بخش گذشته، حقوقى براى يك يك اعضاى جامعه منظور شده كه همه افراد، مكلف به رعايت آن حقوق هستند. حال اگر در مورد اين حقوق، بين اعضاى جامعه اختلافى رو دهد، بايد دستگاه قضايىِ جامعه به آن رسيدگى كند و در اين جهت نيز اصول، ضوابط و ارزش هايى وجود دارد كه دستگاه قضايى به هنگام دادرسى و رسيدگى به حقوق مظلومان و رفع مخاصمات و منازعات و اختلاف ها آن ها را در نظر داشته و بر اساس آن ها حكم مى كند.
   پنجمين نوع از روابط انسانى و مصالح اجتماعى، اين است كه افراد و اعضاى جامعه در كنار حفظ حقوق خويش، مسئوليت دارند كه هم خودشان حقوق ديگران را رعايت كنند و هم مردم ديگر را به حفظ حقوق ديگر اعضاى جامعه وادار سازند و از اين رهگذر سبب شوند كه ارزش هاى اخلاقى در جامعه رواج يابند، عدل و داد برقرار شود و ظلم و فساد ريشه كن گردد.
   ششمين دسته از مصالح انسانى و اجتماعى را مى توان در توسعه فرهنگى و بالا بردن سطح علمى و آگاهىِ اعضاى جامعه و در قالب رابطه تعليم و تعلّم و آموزش و پرورش خلاصه كرد. در اين رابطه، افراد از يكديگر استفاده علمى كرده، از نظر دانش و آگاهى رشد مى كنند. اين نيز از مصالح مهم اجتماعى و ارزش هاى عمده انسانى است. پس بايد فضاى سالمى براى تبادل آگاهى ها و اطلاعات وجود داشته باشد تا اين مصلحت بزرگ تأمين شود. مصلحت انسان، تنها در اين كه جان، مال و عرض و آبرويش محفوظ بماند، خلاصه نمى شود و لازم است علاوه بر آن ها، در جهات علمى هم رشد كند و روز به روز بر علوم عقلى و نقلى، فيزيكى و متافيزيكى و تخصص اعضاى جامعه افزوده شود تا بتوانند روى پاى خود بايستند، نيازهاى پيچيده مادى و معنوى خود را برآورند و از اين رهگذر، عزت و استقلال خود را پاسدارى كنند.