صفحه ٥٦٠

در ششمین و هفتمین توصیف مى فرماید: «غوغاى باطل را دفع کرد و حملات گمراهى ها را درهم شکست»؛ (وَ الدَّافِعِ جَیْشَاتِ(1) الْأَبَاطِیلِ، وَالدَّامِغِ(2) صَوْلاَتِ(3) الْأَضَالِیلِ).
جالب این که درمورد باطل تعبیر به سروصدا و غوغا مى کند (جَیْشات) ودرمورد عوامل گمراهى تعبیر به حملات (صَوْلات) که دقیقآ هرکدام منطبق با وضعیّت آن هاست. باطل پرُسروصداست و عوامل گمراهى نیز همواره به مردم بى دفاع حمله ور مى شوند.
در هشتمین توصیف که درواقع به منزله بیان علّت براى تقاضاى این درود وافر و گسترده است، مى فرماید: «با تمام قدرت، بار سنگین رسالت را بر دوش کشید»؛ (کَمَا حُمِّلَ فَاضْطَلَعَ(4)).
در این جا «کما» به منزله تعلیل است و معناى «لاِنَّه» مى دهد. درواقع قبول این مسئولیّت بزرگ و تحمّل آن با قوّت و قدرت، یکى از مهم ترین ویژگى هاى پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) است که او را شایسته هرگونه درودى مى کند.
در نهمین و دهمین توصیف آمده است: «این در حالى بود که به فرمانت قیام کرد و در طریق رضا و خشنودى تو، با سرعت گام برمى داشت»؛ (قَائِمآ بِأَمْرِکَ، مُسْتَوْفِزآ(5) فِی مَرْضَاتِکَ).

1- «جَیْشات» جمع «جَیْشَة» از ریشه «جَیْش» بر وزن «عیش» به معناى جوش و خروش است و به همین دلیل، به لشکر که داراى جنب و جوش فراوانى است «جیش» گفته مى شود.
2- «دامغ» از ریشه «دَمْغ» بر وزن «ضَرب» به معناى کوبیدن سر، و شکستن جمجمه است.
3- «صَوْلات» جمع «صَوْله» به معناى حمله کردن براى چیره شدن است و درمورد گاز گرفتن شتر نیز این واژه به کار مى رود.
4- «اِضْطَلَعَ» از ریشه «اِضطِلاع» به معناى قوّت و قدرت داشتن بر انجام کارى است. در اصل از ریشه «ضِلع» بر وزن «جسم» به معناى دنده گرفته شده که استخوانى است مقاوم در مقابل حوادث مختلف، سپس ریشه «ضَلْع» بر وزن «منع» به معناى قوّت و قدرت یافتن اطلاق شده است.
5- «مُسْتَوفِز» از ریشه «استیفاز» به معناى عجله کردن و سرعت نمودن است.