صفحه ٤١٢

آیا قصر بلند خود را مرمّت مى کنى؟ کوتاه کن! چراکه به زودى ساکن قبر ویران خواهى شد!(1)
در پایان این دستورات شش گانه که همه ناظر به ناپایدارى دنیا و لزوم آمادگى براى سفر آخرت است امام (علیه السلام) سخنى بیان فرموده که به منزله دلیل و برهان براى سخنان قبل است؛ مى فرماید: «این ها همه به دلیل آن است که خداىِ سبحان شما را بیهوده نیافریده و بى هدف رها نکرده است»؛ (فَإِنَّ اللّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ یَخْلُقُکُمْ عَبَثآ، وَلَمْ یَتْرُکْکُمْ سُدًى(2)).
این گفتار در حقیقت اشاره به برهان معروف معاد (برهان حکمت) است که مى گوید: اگر هدف آفرینشِ انسان، همین زندگى چند روزه و خور و خواب در آن باشد، هدف بیهوده اى خواهد بود؛ این آفرینش عظیم، این آسمان و زمین با این همه عجایب و شگفتى ها، این ساختمان عجیب انسان با آن همه ظرافت ها ودقّت ها، ممکن نیست براى هدفى این چنین بى ارزش، باشد؛ تمام قرائن موجود در جهان آفرینش انسان و جهان، گواهى مى دهد که هدفِ بزرگى در آفرینش او بوده است؛ و خداوند حکیم براى آن هدف مهم، انسان و جهان را آفریده است و آن هدف، چیزى جز تکامل معنوى انسان ها و قرب الى اللّه وزندگىِ مملوّ از سعادت در سراى جاویدان نیست.

* * *

1- دیوان امیرالمؤمنین (علیه السلام)، ص 83.
2- «سُدى» از ریشه «سدو» بر وزن «سرو» به معناى رها شده و بیهوده و بى هدف است؛ به همین دلیل عرب به شترانى که بدون ساربان رها مى شوند و هرجا بخواهند به چرا مى روند «سُدى» مى گویند و در خطبه بالا اشاره به این است که خداوند انسان را رها نساخته و بیهوده و بى هدف نیافریده است.