معارف بوک

هشدار مى دادند، و بخش مهمّى از نهج البلاغه و خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار آن را، همین هشدارها تشکیل مى دهد.
خطبه مورد بحث، یکى از این هشدارهاى نافذ و مؤثّر است که در آن، امام (علیه السلام) به شش نکته اشاره مى فرماید که هرکدام مطلب مهمّى را دربر دارد.
نخست مى فرماید: «بدانید! دنیا سرایى است که جز در خودش (و از طریق بهره گیرى صحیح،)ازآن سالم نتوان ماند»؛(أَلاَوَإِنَّالدُّنْیَادَارٌلاَیُسْلَمُ مِنْهَاإِلاَّفِیهَا).
دلیل آن روشن است؛ زیرا مهم ترین اسباب سلامت، کسب فضایل اخلاقى وارزش هاى معنوى و اطاعت و عبادت پروردگار است و هیچ یک از این امور را نمى توان در جهان دیگر به دست آورد؛ تنها در این دنیاست که انسان فرصت پرداختن به این امور را دارد؛ بنابراین همان گونه که امام (علیه السلام) در این جمله کوتاه فرموده: «باید سلامت را در خود دنیا جست وجو کرد».
در دومین نکته مى فرماید: «و با امورى که مخصوص دنیاست از آن نجات نتوان یافت»؛ (وَ لاَیُنْجَى بِشَىْءٍ کَانَ لَهَا).
اشاره به این که: اگر انگیزه انسان و هدف نهایى او در حرکات و سکنات واَعمالش دنیا باشد و حتّى اعمال و عبادات خود را نیز به قصد دنیا انجام دهد وجنبه ریاکارى داشته باشد، به یقین سبب نجات نخواهد بود، بلکه از اسباب قطعى هلاکتِ اوست.
در سومین نکته مى فرماید: «انسان ها به وسیله دنیا آزمایش مى شوند»؛ (اُبْتُلِیَ النَّاسُ بِهَا فِتْنَةً).
چراکه دنیا مملوّ از نعمت ها و مشکلات و مصائب است؛ نعمت ها به گونه اى وسیله آزمایش است و مصائب به گونه دیگر؛ آیا انسان ها به هنگام شمول نعمت طغیان مى کنند، یا به یاد خدا هستند و شکر نعمت را با زبان و عمل به جا مى آورند؟ آیا در چنگال مصائب مأیوس مى شوند و زبان به گلایه و ناسپاسى