معارف بوک

البتّه این سخن با عنوانى که در نسخه نهج البلاغه «صبحى صالح» آمده، متفاوت است چراکه او مى گوید: «اصحاب حضرت، طرفدار عدم پیکار بوده اند». این سخن بسیار بعید به نظر مى رسد؛ همچنین با چیزى که در خطبه آینده مى آید که مى گوید: «در صفین یاران حضرت از تأخیر جنگ ناراحت بودند» سازگار نیست.
کوتاه سخن این که هنگامى که فشار زیادى ازسوى اصحاب و یاران بر امام (علیه السلام) وارد شد که کار جنگ صفین را یکسره کند، امام (علیه السلام) فرمود: «من پس از بررسى زیاد درباره این جنگ و مطالعه در تمام جوانب آن به این جا رسیدم که پیشنهاد شما را بپذیرم نه به دلیل فشارهایى که ازسوى شما بر من وارد مى شود؛ بلکه به این علت که بر سر دو راهى قرار گرفته ام: یا تمام باورهاى اسلامى خود را انکار کنم و یا براى حفظ آن ها دست به شمشیر ببرم، و بى شک من دومى را ترجیح مى دهم هر چند جان من به خطر بیفتد».
به هر حال، خطبه در یک نگاه اشاره به فشار زیادى دارد که در امر بیعت یا در امر جنگ با شامیان بر امام (علیه السلام) وارد شده و سرانجام، آن حضرت جنگ را تصمیم نهایى خود بیان مى کند، تصمیمى آمیخته با دوراندیشى و اعتماد به نفس و دور از هرگونه شتاب زدگى و یک سونگرى.

* * *