معارف بوک

1- «حنین» در اصل به معناى دلسوزى و مهربانى و ترحّم است و معمولا در جایى گفته مى شود که همراه با ناله دردناکى باشد و «اُستن حنّانه» به ستونى چوبى گفته شده که در روایت آمده است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) به آن تکیه مى کرد و براى مردم خطبه مى خواند؛ هنگامى که منبرى براى پیامبر (صلی الله علیه و آله) ساختند و حضرت روى آن منبر مى نشست و خطبه مى خواند، آن ستون از فراق پیامبر (صلی الله علیه و آله) ناله مى کرد.
2- «ولّه» جمع «واله» و «والهه» از ریشه «وَلَه» بر وزن «ولع» به معناى شدّت غم یا شادى است که هوش را از سر مى برد.
3- «عجال» جمع «عجول» از ریشه «عجله» به معناى سرعت در انجام کارى است و گاه به زنانى که فرزند خود را از دست داده و مضطربانه ناله سر مى دهند اطلاق مى شود.
4- «هدیل» گاه به جوجه کبوتر و گاه به صداى کبوتر اطلاق شده است و در اصل از ریشه «هدل» بر وزن «عدل» به معناى سستى یا صداى ملایم است.
5- «جؤار» معناى مصدرى دارد و به معناى فریاد آمیخته با تضرّع و کمک خواستن است.
6- «متبتّل» از ریشه «تبتّل» به معناى جدا شدن و کناره گیرى کردن است و به حالت رهبان هایى که از جامعه دورى مى گزینند و در گوشه اى به عبادت مشغول مى شوند، اطلاق مى شود و اگر به بانوى اسلام فاطمه زهرا (علیها السلام) «بتول» گفته شده، به این دلیل است که به حالت انقطاع رسیده بود و از نظر فضل و معرفت جدا و برتر از دیگر زنان بود و در بعضى از روایات آمده است که «تبتّل» به معناى بلند کردن دست به درگاه خدا (هنگام تضرّع و زارى کردن) است.
7- «رهبان» جمع «راهب» از ریشه «رهب» بر وزن «رحم» در اصل به معناى ترسیدن است؛ ترسى که آمیخته با خویشتن دارى باشد و «رهبانیت» به معناى شدّت تعبّد و ترک دنیا آمده است و آن، بدعتى بوده که گروهى از مسیحیان در آیین مسیح گذاشتند: به این صورت که زنان و مردان تارک دنیا، از ازدواج براى همیشه چشم مى پوشند و از فعالیت هاى اجتماعى کناره گیرى کرده و به معابدى که نام آن «دیر» است پناه مى برند و مشغول عبادت مى شوند، و در اسلام به شدّت از این کار نهى شده است.