صفحه ١٢٤

این نکته نیز قابل توجه است که «امل» (آرزو) گاه جنبه مثبت دارد که از آن به «رجا» و امید تعبیر مى شود، به خصوص هرگاه بر اساس توکّل بر خدا باشد بسیار سازنده است، ولى جنبه منفى آن در جایى است که از حد بگذرد و انسان را به خود مشغول کند و دامنه اش روزبه روز گسترده تر شود و آدمى را از مبدأ و معاد غافل سازد.
روشن است که «هوى پرستى» و «طول امل» با یکدیگر ارتباط نزدیکى دارند، هوى پرستى سرچشمه طول امل است و طول امل نیز سرچشمه هوى پرستى مجدّد و سرانجام، طول امل سبب غفلت از خدا و سراى دیگر مى شود.

* * *