معارف بوک

5. مفهوم واقعى صلوات چیست؟
آخرین سؤالى که در این جا مطرح است این است که مفهوم صلوات چیست؟
معروف در میان علما و دانشمندان این است که صلوات اگر ازسوى خداوند باشد به معناى رحمت است و اگر ازسوى فرشتگان و انسان ها باشد به معناى طلب رحمت است. یا به تعبیرى که در روایت امام کاظم (علیه السلام) آمده است در پاسخ این سؤال که معناى صلوات خدا و ملائکه و مؤمنان در آیه شریفه (إِنَّ اللّهَ وَمَلاَئِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِىِّ...) چیست؟ فرمود: «صَلاَةُ اللّهِ رَحْمَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ صَلاَةُ الْمَلاَئِکَةِ تَزْکِیَةٌ مِنْهُمْ لَهُ، وَ صَلاَةُ الْمُؤْمِنینَ دُعَاءٌ مِنْهُمْ لَهُ؛ صلوات خداوند رحمتى از ناحیه اوست و صلوات ملائکه، تقدیس و پاک شمردن پیامبر (صلی الله علیه و آله) است وصلوات مؤمنین، دعا و تقاضاى رحمت است براى پیامبر (صلی الله علیه و آله)».(1)
بعضى معتقدند که تمام این معانى به یک اصل بازمى گردد و آن، ثناى جمیل است؛ خواه به صورت فرستادن رحمت باشد، یا تقدیس و پاک شمردن، ویا تقاضاى رحمت، که هرکس به مقتضاى حال خودش آن را انجام مى دهد.(2)
و از آن جا که ریشه اصلى این لغت، «صَلْى» (بر وزن سعى) به معناى در آتش افکندن، یا سوختن و برشته شدن در آتش است، بعضى معتقدند که صلوات به معناى دور کردن آتش عذاب الهى است، که نتیجه آن، رحمت یا تقاضاى رحمت است؛ ولى بعضى میان «صَلْو» که به اصطلاح، ناقص واوى است، با «صَلْى» که ناقص یایى است، فرق گذاشته، معناى اخیر را مربوط به «صَلْى» دانسته اند ومعانى قبل را مربوط به «صَلْو». (دقّت کنید!)
به هر حال، تمام این ها نشان مى دهد که با هر صلوات و سلامى که به پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرستاده مى شود، رحمت تازه اى بر روان پاک او نازل مى گردد و بعید