در جنگ هاى متعدّدى که با دشمنان خود داشتند تارومار شدند و سران یکى بعد از دیگرى با ذلّت و خوارى به دیار عدم فرستاده شدند.
ابن ابى الحدید که اطلاعات وسیع و گسترده اى در تاریخ اسلام دارد و شرح نهج البلاغه او شاهد گویاى این معناست در شرح این خطبه، هنگامى که به تفسیر جمله اخیر مى رسد تاریخچه مفصّلى تحت عنوان اخبار خوارج و شرح حال سردمداران آن ها و جنگ هایشان، سخنانى بیان مى کند که عصاره و چکیده آن در بحث نکته ها خواهد آمد و با توجه به آن، به خوبى روشن مى شود که هم نفرین على (علیه السلام) درباره آن ها گرفت و هم پیشگویى آن حضرت درباره تارومار شدن آن ها تحقّق یافت.
* * *
مرحوم سیّد رضى در تفسیر بعضى از واژه هاى این خطبه سخنى دارد به این شرح:
«قوله (علیه السلام): «وَلا بَقِیَ مِنْکُمْ آبرٌ» یروى على ثلاثة أوجه: أحدها أن یکون کما ذکرناه: «آبِرٌ» بالراء، من قولهم للذی یأبر النخل ـ أی: یصلحه ـ ویروى «آثِرٌ» وهو الذی یأثر الحدیث و یرویه أی یحکیه، و هو أصح الوجوه عندی، کأنّه (علیه السلام) قال: لابقی منکم مخبر! و یروى «آبِز» ـ بالزّای المعجمة ـ و هو الواثب. والهالک ایضاً یقال له: «آبز».
او مى فرماید: جمله «وَلا بَقِیَ مِنْکُمْ آبرٌ [= آثِرٌ]» سه گونه روایت شده است: نخست این که «آبر» با باء و راء است و از باب «یأبر النخل» که به معناى اصلاح کردن درخت نخل (و بارور ساختن آن) است آمده، و در روایت دیگرى «آثر» آمده که به معناى نقل کننده حدیث و مخبر اخبار است و این در نزد من بهترین روایت است، گویى امام (علیه السلام) مى خواهد بفرماید: احدى از شما باقى نمانَد که اخبار شما را براى دیگران حکایت کند (هم خود نابود شوید و هم تاریخ تان به نابودى