صفحه ٢٣٣

بالاتر از او تصوّر نمى شود و این یکى دیگر از آثار نامتناهى بودن ذات بى مثال اوست، چراکه چنین ذاتى همه جا هست و جایى نمى تواند از او خالى باشد وگرنه محدود خواهد بود، در عین حال آن چنان والاست که هیچ کس دسترسى به او پیدا نمى کند والّا در چهاردیوارى افکار ما محدود خواهد شد.
محور سوم، نفى صفات مخلوقات و هرگونه تشبیه، از ذات پاک اوست و این نیز از آثار نامتناهى بودن ذات پاکش سرچشمه مى گیرد؛ چراکه مخلوقات، همه محدود و ناقص اند، وجودشان متناهى و صفاتشان آمیخته با نقصان و جنبه هاى عدمى است. هرگاه او را به یکى از مخلوقاتش تشبیه کنیم یا شریک و شبیهى براى او در فکر خود بسازیم و صفات مخلوقات را بر او بنهیم، او را از اوج نامتناهى بودن و واجب الوجود بودن به پایین آورده و در دایره محدود و مملوّ از نقصان ممکنات قرار داده ایم.
در خطبه هاى آینده نیز اشاراتى پرمعنا و بسیار عمیق به این امور خواهد آمد وما نیز به تناسب، بحث هاى بیشترى در این زمینه خواهیم کرد؛ اِنْشاءَالله.

* * *