از بسیارى از روایات اسلامى مدح کوفه استفاده مى شود، ازجمله در حدیثى از امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى خوانیم که فرمود: «هذِهِ مَدِینَتُنا وَمَحَلَّتُنا وَمَقَرُّ شِیعَتُنا؛ این جا شهر ما، محلّه ما و کانون شیعیان ماست».(1)
و در حدیث دیگرى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم که درباره کوفه دعا مى فرمود و عرض کرد: «اَللّهُمَّ ارْمِ مَنْ رَماهَا وَعَادِ مَنْ عَاداها!؛ خداوندا آن کس که کوفه را هدف تیرهاى خود قرار دهد هدف قرار ده و آن کس که با آن دشمنى کند با او دشمنى کن».
جمع میان این روایات چنین است که کوفه ذاتآ مرکز مقدّسى بود، و مردم شریفى از شیعیان خالص و وفادار به اهل بیت : باایمان و تقوا در آن مى زیستند ولى براثر سیطره بنى امیّه بر آن و فرستادن جاسوسان و مأموران خشن و ناپاک خویش، و دادن زمام امور به دست این گونه افراد و بخشش بیت المال به نااهلان، فضاى کوفه را آلوده و مسموم ساختند، و بسیارى از مردم را از آیین تقوا و پاکى منحرف کردند. اگر از کوفه مدح شده به خاطر قداست ذاتى مردم آنجاست و اگر مذمّت شده به خاطر آلودگى هایى است که براثر حکومت بنى امیه (چنان که در بالا اشاره شد) پیدا کرد.
باز هم به مناسبت هاى دیگر دراین باره سخن خواهیم گفت: قبلا نیز در ذیل خطبه 25 اشاراتى به این مسئله شد.
* * *