صفحه ٣٦٠

شرح و تفسیر
حضور خطرناک
امام (علیه السلام) در آغاز این سخن براى این که به خلیفه دوم دلگرمى بدهد و روحیه او را تقویت کند که مبادا در مقابل دشمن بزرگ و سرسختى همچون رومیان ترس و وحشت به خود راه بدهد، چنین مى فرماید: «خداوند بر عهده گرفته است که حوزه اسلام را براى پیروان این دین سربلند سازد و نقاط ضعف آن ها را بپوشاند»؛ (وَقَدْ تَوَکَّلَ اللَّهُ لِأَهْلِ هذَا الدِّینِ بإعْزَازِ الْحَوْزَةِ(1)، وَسَتْرِ الْعَوْرَةِ).
تعبیر به «تَوَکَّلَ» اشاره به این است که خداوند وکالت و حمایت و دفاع آن ها را بر عهده گرفته است و این همان چیزى است که قرآن مجید به آن اشاره مى کند: (هُوَ آلَّذِى أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ آلْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى آلدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ آلْمُشْرِکُونَ)؛ «او کسى است که پیامبرش را با هدایت و آیین حق فرستاد تا آن را بر همه آیین ها پیروز گرداند، هر چند مشرکان ناخشنود باشند».(2)
این وعده الهى ـ طبق سخن امام (علیه السلام) ـ مخصوص زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) نبود، بلکه در هر عصر و زمانى جارى است.
تعبیر به «سَتْرِ الْعَوْرَةِ» با توجه به این که «عورت» در اصل به معناى «نقاط آسیب پذیر مرزها و آنچه انسان از آن بیم و وحشت دارد» مى باشد، اشاره به این است که خداوند علاوه بر این که عزّت و سربلندى مسلمین را بر عهده گرفته، نقاط آسیب پذیر و اسرار آن ها را از دید دشمن پنهان مى کند، تا نتوانند ضربه سنگینى بر مسلمین وارد سازند.
سپس براى دلگرمى بیشتر و بیان شاهد زنده، مى افزاید: «آن کس که آن ها را

1- «حوزه» از ریشه «حوز» بر وزن «موز» به معناى جمع آورى کردن و به هم پیوستن و در اختیار گرفتن است و معمولاً به هر مجموعه اى حوزه گفته مى شود.
2- توبه، آیه 33.