و از این جا به عمق کلام مولا امیرمومنان (علیه السلام) که در خطبه مورد بحث فرمود: «افراد تک رو طعمه شیطان اند همان گونه که گوسفند تک رو طعمه گرگ مى شود» پى مى بریم.
بدیهى است که منظور از جمعیّت، همان اکثریتى است که داراى ایمان وارزش هاى انسانى و اخلاقى باشد. اسلام هرگز هماهنگى با اکثریت فاسد را توصیه نکرده و نمى کند. على (علیه السلام) که گوینده سخن بالاست در سخن دیگرى که خواهد آمد مى فرماید: «لا تَسْتَوْحِشُوا فِی طَرِیْقِ الْهُدى لِقِلّةِ أَهْلِهِ؛ هرگز در مسیر هدایت از کمى همراهان وحشت نکنید (و به دنبال اکثریت فاسد گام برندارید)»(1) و نکوهش هایى که در آیات متعددى از قرآن از اکثریت شده منظور همین اکثریت فاسد و مفسد است.
این سخن را با آیه اى از قرآن مجید پایان مى دهیم: (قُلْ لا یَسْتَوِی الْخَبِیْثُ وَالطَّیِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَةُ الْخَبِیْثِ فَاتَقَوُا اللهَ یا اُولِى الاَْلْبابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ)؛ «بگو (هیچ گاه) ناپاک و پاک مساوى نیستند هر چند فزونى ناپاک ها تو را به شگفتى اندازد. از (مخالفت) خدا بپرهیزید اى صاحبان خرد تا رستگار شوید».(2)
3. بدترین خلق روزگار
امام (علیه السلام) در این خطبه، خوارج را به عنوان شرارالناس توصیف مى فرماید. این سخن مبالغه نیست، به یقین آن ها بدترین گروهى بودند که در میان مسلمین ظاهر شدند، نه تنها به دلیل این که پاک ترین مومن بعد از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) یعنى على (علیه السلام) را تکفیر کردند، کسى که با مجاهدت هاى او ریشه هاى درخت ایمان آبیارى شد وبه ثمر نشست و نه تنها به دلیل این که شمشیرها را بر دوش گذاشته بودند و بر